Akutne respiratorne infekcije su (ARI) najčešće bolesti savremenog čoveka, čine 2/3 svih infekcija savremenog doba. Odrastao čovek oboli 3-5x u toku godine. Deca 4-7x godišnje. A deca koja su u kolektivu i 10x godišnje. Studija koja je rađena za decu, koja žive u primorskim krajevima imaju 13-15 respiratornih infekcija godišnje, te i posete pedijatru su česte.
Najčešće su upale gornjih disajnih puteva. Praćene su sekrecijom iz nosa, gušoboljom, kašljem i povišenom temperaturom. Terapija je simptomatska: analgetci, antipiretici, hidracija i to hipertoni rastvori( supa, elektroliti), vitamini u dozi za uzrast jer se višak izbaci iz organizma. Antibiotici nisu lekovi za virusne infekcije, sem ukoliko izabrani pedijatar drugacije ne odluči u skladu sa kliničkim stanjem deteta. Antibiotike ne treba zloupotrebljavati zbog razvoja rezistencije bakterija na antibiotike.
Inhalacije dece sa Ipratropijum bromidom i budesonidom ne koristiti samoinicijativno. Iskljucivo po nahođenju pedijatra nakon pregleda.
Akutne respiratorne infekcije gornjih dusajnih puteva prolaze za 5-7 dana.
Respiratorni sincicijalni virus RSV
Respiratorni sincicijalni virus (RSV) uzrokuje akutne infekcije disajnog sistema u svim uzrastima i najčešći je uzrok bronhiolitisa u odojčadi i male dece. Infekcije u starije djece i odraslih u pravilu imaju blagu kliničku sliku, a izuzetak su starije osobe i bolesnici s oslabljenim imunim odgovorom.
Prvu infekciju RSV-om preboli oko 90% djece tokom prve dve godine života, najčešće u uzrastu od drugog do osmog meseca života. Više od 40 % zaražene dece razvije simptome bronhiolitisa i/ili upale pluća, a oko 1–2 % ovih bolesnika zahteva bolničko lečenje zbog težih simptoma ili razvoja komplikacija.
Rizik infekcije je veći u dece koja pohađaju kolektiv (jaslice, vrtići) ili imaju stariju braću koja pohađaju kolektiv, u dece koja su izložena zagađenom vazduhu ili duvanskom dimu te u dece koja su kraće dojena.
- Prevremeno rođena deca
- Deca sa urođenim srčanim bolestima
- Hroničnim plućnim bolestima imaju visoki rizik za razvoj teškog oblika bolesti ako RSV infekciju dobiju u ranom djetinjstvu.
Razlog tome je što prevremeno rođena deca nemaju u potpunosti razvijena pluća. Osim toga, zbog preranog rođenja njihova otpornost prema infekcijama je generalno smanjena – kako zbog nezreloga imunog sistema, tako i zbog niže količine zaštitnih antitela, koje posteljicom dobiju od majke.
Kako se prenosi respiratorni sincicijalni virus?
- Čovjek je jedini rezervoar infekcije
- Respiratorni sincicijlni virus (RSV) se prenosi vazduhom- kapljičnim putem (kašljanjem i kijanjem)
- Direktnim kontaktom s inficiranim sekretima (dodirom, poljupcem)
- Kontaminiranim predmetima (igračke, radne površine)
Poznato je da virus preživljava i do nekoliko sati na radnim pločama, a osobe koje nemaju simptome bolesti mogu, i ne znajući, prenositi virus.
Kad se preboli infekcije RSV-om ne stvara doživotnu imunitet i moguće su ponovne infekcije tokom života, no one se obično ispoljavaju blažim simptomima.
Bronhiolitis
Infekciju RSV-om ne treba poistovećivati s bronhiolitisom, iako je on najčešća manifestacija infekcije ovim virusom u odojčadi i male deece.
Bronhiolitis je virusna upala donjeg disajnog sistema– prvenstveno malih bronhija i bronhiola – koja dovodi do oštećenja cilijarnog epitela disajnih putova, do razvoja otoka sluznice i povećanog stvaranja sluzi, što otežava protok vazduha, a može dovesti i do začepljenja malih disajnih puteva.
Simptomi infekcije respiratornim sincicijskim virusom
Respiratorni sincicijski virus u starije dece i odraslih najčešće uzrokuje simptome slične blagoj prehladi. Međutim, u odojčadi i male dece infekcija RSV-om najčešće uzrokuje bronhiolitis. U početku bolesti obično se javljaju simptomi infekcije gornjih disajnih putova koji imaju simptome:
- slabija prohodnost nosa i pojačana sekrecija.
Kao posledica oštećenja sluznice malih bronha i bronhiola te nakupljanja sekreta dolazi do otežanog protoka vazduha i pojave karakterističnih simptoma.
Prvi znak je obično suv i nadražajni kašalj, koji ponekad može biti vrlo intenzivan pa ometa san i hranjenje. Može biti praćen ubrzanim disanjem ili temperaturom, nemirom, slabijim uzimanjem hrane.
- Kao komplikacija se može razviti i akutna upala srednjeg uha, uzrokovana RSV-om ili istovremeno prisutnom bakterijskom infekcijom.
Sumnju na RSV infekciju uzrokovan RSV-om, postavljamo na osnovu:
- simptoma koji se javljaju tokom epidemije u određeno doba godine (novembar -april)
- te kliničkog pregleda deteta. Fizikalnim pregledom, koji je presudan Brzi RSV test(specifičnost i senzitivnost testova)
I ako brzi RSV test negativan, ne menja terapijski pristup bolesti.
U Srbiji postoji zakonom IZJ BATUT, predviđena profilaksa, koja se unazad više godina primenjuje u tercijarnim ustanovama. U Novom Sadu u IZZZDIOV, deca koja primaju profilaksu palivizumabom.
Lečenje RSV infekcije
Lečenje je simptomatsko.
Većina dece ima blaži oblik bolesti i ne zahteva lečenje u bolnici. Indikaciju za bolničko lečenje donosi pedijatar na osnovu kliničkog pregleda i stanja deteta. Rizični činioci ne samo za RSV infekciju, već za sve bolesti koje nalažu pojačano nadzor i praćenje bolesnika su:
- prevremeno rođena deca (manje od 36 nedelja gestacije)
- odojčad mlađa od 3 meseca
- urođena srčana bolest
- hronična plućna bolest
- imunodeficijencija
Etiološka(uzročna) terapija ne postoji. Lečenje RSV infekcije je simptomatsko. Detetu treba nadoknada, tečnosti, inhalatorna terapija po savetu pedijatra i praćenje stanja deteta od strane izabranog pedijatra.
